เทียบระดับการศึกษา

หลักการ

        การประเมินเทียบระดับการศึกษาเป็นการประมวล

ประสบการณ์และความรู้ที่เป็นองค์รวมของบุคคลตามคุณลักษณะที่

สำคัญในด้านความรู้ ทักษะ คุณธรรม จริยธรรมและค่านิยม เพื่อ

รับรองความรู้ความสามารถนั้น ให้เป็นไปตามมาตรฐานการเรียนรู้

เท่ากับระดับการศึกษาของการศึกษาขั้นพื้นฐาน

การประเมิน

        
        เพื่อให้การดำเนินการประเมินเทียบระดับการศึกษามี

ประสิทธิภาพ จึงแบ่งการประเมินเทียบระดับเป็น 2 มิติ ดังนี้

มิติด้านความรู้ ความคิด มี 6 มาตรฐาน

   1. ความสามารถในการสื่อสารทั้งภาษาไทยและภาษาต่าง

ประเทศ

   2. ความสามารถในการคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์และคิดค้น

   3. ความสามารถในการแสวงหาความรู้และเทคโนโลยี

   4. ความรู้ในเรื่องการดูแลสุขภาพกายและจิต

   5. ความเป็นไทย สากลและพลเมืองดี

   6. ความรู้เรื่องทรัพยากรสิ่งแวดล้อมและการดำรงชีวิต

มิติด้านประสบการณ์ มี 3 มาตรฐาน ดังนี้

   1. ประสบการณ์ในการพัฒนาอาชีพ

   2. ประสบการณ์ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนและ

ครอบครัว

   3. มีประสบการณ์ในการพัฒนาสังคมและชุมชน

คุณสมบัติของผู้สมัคร

   1. มีสัญชาติไทยหรือเป็นบุคคลที่เข้าเมืองโดยชอบด้วยกฎหมาย

   2. ภูมิลำเนาหรือถิ่นที่อยู่ประจำในเขตการบริการการเทียบระดับ

การศึกษาของสถานศึกษา 

   3. ไม่เป็นนักเรียนหรือนักศึกษาที่กำลังศึกษาอยู่ในสถานศึกษาที่

จัดการศึกษาในระบบหรือการศึกษานอกระบบที่แบ่งประดับเช่นเช่น

เดียวกับการศึกษาในระบบ

   4. มีพื้นความรู้ในระดับการศึกษาที่ต่ำกว่าระดับที่ประสงค์จะขอ

เทียบระดับการศึกษาหนึ่งระดับ 

         4.1 ระดับประถมศึกษา ไม่จำกัดความรู้พื้นฐาน

         4.2 ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น สอบได้วุฒิหรือระดับชั้นอย่าง

ใดอย่างหนึ่ง ต่อไปนี้

               - มัธยมศึกษาปีที่ 3 (ม. 3 เดิม)

               - ประถมศึกษาปีที่ 7 (ป.7)

               - ประถมศึกษาปีที่ 6 (ป. 6 )

               - การศึกษาระดับผู้ใหญ่ปี่ที่ 3

               - หลักสูตรการศึกษานอกโรงเรียนระดับประถมศึกษา

หรือนาฏศิลป์ชั้นต้นปี่ที่ 3

               - วุฒิอื่นที่กระทรวงศึกษาธิการประกาศให้เทียบเท่า

ระดับประถมศึกษาปีที่ 6 ตามหลักสูตรประถมศึกษา พุทธศักราช 

2521

              หรือนักธรรมชั้นเอก หรือใบรับรอวุฒิการสอบเทียบ 

ความรู้ชั้นมัธยมศึกษาปี่ที่ 3 เพื่อสิทธิบางอย่าง หรือใบรับรองวุฒิการ

สอบเทียบความรู้ชั้นประถมศึกษาปีที่ 7 เพื่อสิทธิบางอย่างหรือเป็นผู้

ที่เคยศึกษาหลักสูตรต่างประเทศ ระดับชั้น (เกรด ) การศึกษาปี ที่ 

7 หรือ สอบได้ระดับชั้น (เกรด) การศึกษาอย่าน้อยปีที่ 7 หรือ ผู้

สอบตก ป. 7 ปีการศึกษา 2520 ถือว่าได้ ป. 6

          4.3 ระดับมัธยมศึกษาตอนปลายได้วุฒิหรือระดับชั้นอย่าง

ใดอย่างหนึ่ง ต่อไปนี้

                - สอบได้มัธยมศึกษาปีที่ 6 (ม.6 เดิม) หรือประโยค

มัธยมศึกษาปีที่ 3  (มศ.3) หรือมัธยมศึกษาปีที่ 3 (ม.3) หรือการ

ศึกษาใหญ่ระดับที่ 4 หรือการศึกษาผู้ใหญ่แบบเบ็ดเสร็จ ระดับที่ 4 

หรือ หลักสูตรการศึกษานอกโรงเรียน ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น หรือ

เปรียบธรรม 3 ประโยค หรือวุฒิที่กระทรวงศึกษาธิการประกาศให้

เทียบเท่ามัธยมศึกษาตอนต้น ตามหลักสูตรมัธยมศึกษาตอนต้น

 พุทธศักราช 2521 หรือใบรับรองวุฒิการสอบเทียบความรู้ชั้น

มัธยมศึกษาปีที่ 6 เพื่อสิทธิบางอย่างหรือเป็นผู้ที่เคยศึกษาหลักสูตร

ต่างประเทศระดับชั้น(เกรด) การศึกษาปีที่ 10 หรือ สอบได้ระดับ

ชั้น(เกรด) การศึกษาอย่าน้อยปีที่10 หรือ ผู้สอบตก มศ.3 ปีการ

ศึกษา 2523 ถือว่าได้ ม. 3 

หลักฐานการสมัครเข้ารับการประเมินเทียบระดับการศึกษา

                ผู้ขอประเมินเทียบระดับการศึกษา ต้องนำหลักฐานมา

ยืนต่อสถานศึกษาที่ทำหน้าที่เทียบระดับการศึกษาในเขตที่ตนเอง มี

ภูมิลำเนาหรือถิ่นที่อยู่ประจำดังนี้ 

1. ใบสมัคร  

2. รูปถ่ายหน้าตรง ขนาด 3 X 4 ซม. จำนวน 2 ใบ หน้าตรง ไม่

สวมแว่นตาดำ ไม่สวมหมวก สวมเสื้อขาวมีปกหรือชุดสุภาพ (รูปถ่าย

ไม่เกิน 6 เดือนไม่ใช้รูปถ่ายโพลาลอยด์ ) ติดใบสมัคร 1 ใบ ติดบัตร

ประจำตัวนักศึกษา 1 ใบ 

3. สำเนาทะเบียนบ้านตนเอง ที่มีชื่อบิดา มารดา พร้อมฉบับจริง ไป

แสดง หรือบัตรประจำตัวประชาชน เพื่อแสดงว่า เป็นบุคคลที่มี

สัญชาติไทยและมีถิ่นที่อยู่ในเขตบริการ กรณีเป็นบุคคลเข้าเมืองโดย

ชอบด้วยกฎหมาย ให้แสดงหลักฐานหนังสือเดินทาง หรือหนังสือ

รับรองการเป็นบุคคลต่างด้าวของกระทรวงมหาดไทย

4. หลักฐานที่แสดงพื้นความรู้ ในระดับที่ต่ำกว่า ที่ประสงค์จะขอ

เทียบระดับการศึกษาหนึ่งระดับ สำหรับผู้ขอเทียบระดับประถมศึกษา

 ไม่ต้องนำหลักฐานพื้นความรู้เดิมมาแสดง

5. หลักฐานที่แสดงภูมิลำเนา หรือถิ่นที่อยู่ประจำ ได้แก่ สำเนา

ทะเบียนบ้านหรือ หนังสือรับรองจากหน่วยงานที่ปฏิบัติงาน หรือ 

หนังสือรับรองจากผู้นำท้องถิ่นที่ตนพักอาศัย

6. หลักฐานหนังสือรับรอง แสดงการประกอบอาชีพหรือทำงานจากผู้

บังคับบัญชา นายจ้าง หรือผู้นำท้องถิ่น

ค่าธรรมเนียม

     * ระดับประถมศึกษา              1,500.-    บาท

     * ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น      1,500.-    บาท

    * ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย    1,500.-    บาท

กำหนดการรับสมัคร   เปิดรับสมัครปีละ 1 ครั้ง โดยสำนักงาน 

กศน. จะเป็นผู้กำหนด

แนวทางการชี้แจงรายละเอียดในขั้นตอนต่าง ๆ มีดังนี้

                    1)  การแนะแนวของสถานศึกษา

                                การประเมินเทียบระดับการศึกษา เป็นการ

ตรวจสอบความรู้ ความคิด ความสามารถและประสบการณ์ต่าง ๆ ของ

ผู้เข้ารับการประเมินด้วยเครื่องมือและวิธีการที่หลากหลายและมีค่าใช้

จ่าย ดังนั้น สถานศึกษาจึงควรแนะแนวให้ผู้เข้ารับการประเมินทราบ

ในเบื้องต้นว่า การประเมินเทียบระดับจะต้องเตรียมหลักฐานอะไรบ้าง 

มีขั้นตอนกระบวนการและใช้เวลาประเมินเท่าไร เพื่อนำมาเป็นหลัก

ฐานแสดงว่ามีความรู้ ความสามารถและประสบการณ์สอดคล้องกับ

มาตรฐานของระดับการศึกษานั้น ๆ ให้ผู้ขอรับการประเมินพิจารณา

ประเมินตนเองว่าควรสมัครหรือไม่ ทั้งนี้เพื่อไม่ให้เป็นการเสียเวลา

และเสียค่าใช้จ่ายโดยใช่เหตุ

                    2)  การตัดสินใจสมัคร พร้อมชำระค่าลงทะเบียน

                                เมื่อผู้เข้าประเมินได้รับฟังการแนะแนวจาก

สถานศึกษาแล้ว และคิดว่าตนเองมีความรู้และประสบการณ์มากพอที่

จะเข้าประเมินเทียบระดับการศึกษาได้จึงควรจะสมัคร โดยเสียค่า

ธรรมเนียมในการสมัครเข้ารับการประเมินเทียบระดับการศึกษา ระดับ

ละ 1,500 บาท ต่อ 1 ครั้งที่เปิดให้ประเมิน

                    3)  การปฐมนิเทศ

                                การปฐมนิเทศจัดเป็นขั้นตอนสำคัญที่สถาน

ศึกษาจะต้องชี้แจงทำความเข้าใจเมื่อผู้เข้าประเมินสมัครเข้ารับการ

ประเมินเทียบระดับการศึกษาแล้ว สถานศึกษาจะทำการปฐมนิเทศ

เพื่อชี้แจงว่าขอบข่ายการประเมินมีองค์ประกอบอะไรบ้าง แต่ละองค์

ประกอบมีมาตรฐานการประเมินอย่างไร ผู้เข้าประเมินต้องนำหลักฐาน

หรือต้องแสดงความรู้ ความสามารถอย่างไรที่จะสะท้อนว่าบรรลุตาม

มาตรฐานดังกล่าว เช่น ต้องเตรียมตัวเข้ารับการทดสอบภาคทฤษฎี

 ด้านความรู้และความคิดอย่างไร ต้องทำแฟ้มประมวลประสบการณ์ 

ต้องเข้ารับการสัมภาษณ์อย่างไร โดยสถานศึกษาจะแจ้งรายละเอียด

ต่าง ๆ และกำหนดวัน เวลาของการประเมินดังกล่าว

                  4)  การจัดทำแฟ้มประมวลประสบการณ์

                                เมื่อผู้เข้าประเมินผ่านกระบวนการปฐมนิเทศ

แล้วผู้เข้าประเมินต้องจัดทำแฟ้มประมวลประสบการณ์ โดยการ

รวบรวม เรียบเรียงข้อมูล ประสบการณ์ พร้อมหลักฐานของตนเองที่มี

อยู่แล้วให้เป็นระบบสอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้ของการเทียบ

ระดับการศึกษา หรือดำเนินการตามข้อกำหนดที่สถานศึกษากำหนด

ที่เกี่ยวข้องกับประสบการณ์อาชีพ การพัฒนาคุณภาพชีวิต และการ

พัฒนาสังคมและชุมชน

                                ทั้งนี้สถานศึกษาต้องแจ้งกำหนดวัน เวลา

 และสถานที่ส่งแฟ้มให้ผู้เข้าประเมินทราบ พร้อมประสานนัดหมาย

การนำส่งให้กรรมการประเมินตรวจให้คะแนนแฟ้มด้วย

                        5)  การประเมินความรู้และความคิด

                               ผู้เข้าประเมินต้องเข้าประเมินความรู้ และความ

คิด โดยการทดสอบภาคทฤษฎี ซึ่งสถานศึกษาประเมินเทียบระดับการ

ศึกษาทุกแห่งจะประเมินพร้อมกันทั่วประเทศ สถานศึกษาต้องแจ้งวัน 
เวลาและตารางกำหนดการสอบและนัดหมายให้มาถึงสถานที่ประเมิน

ก่อนเวลาอย่างน้อย 15 นาที และเตรียมอุปกรณ์การเขียน ปากกา

 ไม้บรรทัด ยางลบ มาให้พร้อม แต่งกายสุภาพ เรียบร้อยและปฏิบัติ

ตนตามระเบียบการประเมินที่สถานศึกษากำหนด ในการนี้ให้สร้างความ

เข้าใจเกี่ยวกับมาตรฐานและวิชาที่ทดสอบด้วย

                        6)  การประเมินประสบการณ์โดยการ

สัมภาษณ์และอื่น ๆ

                               ผู้เข้าประเมินต้องนำส่งแฟ้มประสบการณ์

และมาเข้ารับการประเมินโดยการสัมภาษณ์ ประเมินการปฏิบัติจริง 

การสาธิตเป็นรายบุคคลโดยมีคณะกรรมการประเมินอย่างน้อย 3 คน 

เป็นผู้ประเมิน ผู้เข้าประเมินต้องเข้ามารับการประเมินตามวัน เวลา

 สถานที่ที่สถานศึกษากำหนด

                        7)  ผลการประเมิน

                                เมื่อจัดการประเมินให้ครบทุกชุดของเครื่อง

มือที่ใช้ประเมินแต่ละมิติในระดับนั้น ๆ แล้วสถานศึกษาจะตรวจให้

คะแนนและประมวลผลผู้เข้าประเมินที่ได้คะแนนผ่านเกณฑ์ที่กำหนด 

สถานศึกษาจะประกาศผลการประเมินโดยวิธีการต่าง ๆ เช่น ประกาศ

ที่สถานศึกษาหรือส่งจดหมายไปให้เป็นรายบุคคล หรือดูจาก 

website ของสถานศึกษา

                                7.1 กรณีผ่านการประเมิน

                                        ผู้เข้าประเมินที่ผ่านทั้ง 2 มิติ จะได้รับ

หลักฐานการประเมินเทียบระดับ 2 ชุดคือ

                                        1.     หลักฐานแสดงผลการประเมิน

เทียบระดับการศึกษาและ

                                        2.     ประกาศนียบัตร

                                        ทั้งนี้ ถือว่าผู้ผ่านการประเมินเทียบ

ระดับการศึกษามีมาตรฐานเช่นเดียวกันกับผู้จบการศึกษาในระบบหรือ

การศึกษานอกระบบที่แบ่งระดับได้ แต่ผลการประเมินเทียบระดับการ

ศึกษาจะให้ผลเป็น “ผ่าน” และ “ไม่ผ่าน” จะไม่มีระดับผลการเรียน

 (GPA) และผลการเรียนเฉลี่ย (GPAX)

                                7.2 กรณีไม่ผ่านการประเมิน

                                        ผู้เข้าประเมินที่ประเมิน “ไม่ผ่าน” มา

จาก 2 กรณี

                                        กรณีที่ 1 ผู้เข้าประเมินเข้าประเมินไม่

ครบทั้ง 2 มิติ หรือไม่ครบทุกชุดของเครื่องมือที่ใช้ประเมิน

                                        กรณีที่ 2 ผลการประเมินด้านความรู้ 

และความคิด ได้คะแนนรวมทุกมาตรฐานน้อยกว่าร้อยละ 50 และผล

การประเมินด้านประสบการณ์ได้คะแนนแต่ละมาตรฐานน้อยกว่าร้อย

ละ 50

                                สำหรับผู้ไม่ผ่านการประเมินในมิติที่ 1 ต้อง

เข้ารับการประเมินใหม่ทุกมาตรฐาน ส่วนมิติที่ 2 ถ้าไม่ผ่านมาตรฐาน

ใด ก็ให้เข้ารับการประเมินใหม่ในมาตรฐานที่ไม่ผ่าน ทั้งนี้ สามารถ

เก็บผลการประเมินในส่วนที่ผ่านไว้ได้ 5 ปี นับแต่วันที่อนุมัติผลการประเมิน

เครื่องมือและวิธีการประเมิน

                 เครื่องมือที่ใช้ประเมินเทียบระดับการศึกษาในแต่ละ

ระดับการศึกษาได้จัดสร้างขึ้นตามมาตรฐานและตัวบ่งชี้การประเมิน

เทียบระดับในแต่ละระดับการศึกษา โดยมีรายละเอียดของเครื่องมือ

และวิธีการ     ที่ใช้ประเมินเทียบระดับการศึกษา ดังนี้

                1.  มิติด้านความรู้และความคิด ประเมินโดยใช้แบบ

ทดสอบปรนัยชนิดเลือกตอบและอัตนัยที่ให้แสดงวิธีทำหรือเขียน

แสดงความคิดเห็น

                ในขอบข่ายเกี่ยวกับความรู้พื้นฐานทางด้านวิชาสามัญ

ของผู้เข้ารับการประเมินที่ได้จากการศึกษา หาความรู้ด้วยตนเองจาก

สื่อ และแหล่งวิทยาการต่าง ๆ ซึ่งความรู้พื้นฐานเหล่านี้เป็นความรู้ที่

สอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้ของหลักสูตรในภาพรวมของวิชา

ต่าง 

ๆ ได้แก่ ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ คณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ การงาน

อาชีพ เทคโนโลยี สุขศึกษา พลศึกษา ศิลปะ ดนตรี นาฏศิลป์ 

สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ซึ่งจะบูรณาการเป็นแบบทดสอบ

เพื่อประเมินความสามารถในการสื่อสาร ภาษาไทย ภาษาต่างประเทศ 

ความสามารถในการคิด วิเคราะห์ สังเคราะห์และตัดสิน ความสามารถ

ในการแสวงหาความรู้ และการใช้เทคโนโลยี  ความรู้ในเรื่องการดูแล

สุขภาพกาย และจิตของตน ความเป็นไทย สากลและพลเมืองดี ความ

รู้ในเรื่องเกี่ยวกับทรัพยากร สิ่งแวดล้อมและการดำรงชีพ

                2.  มิติการประเมินประสบการณ์    มีขอบข่ายการ

ประเมิน 3 ด้าน คือ

                        2.1 ประสบการณ์ในการพัฒนาอาชีพ

                                เป็นการประเมินความรู้ ความสามารถและ

ทักษะด้านการงานอาชีพที่เกิดขึ้นจากประสบการณ์การประกอบ

อาชีพ อาทิเช่น ความสามารถในการบริหารจัดการด้านการงานอาชีพ 

           การพัฒนากระบวนการ การทำงาน มีความสามารถในการ

วางแผนการประกอบอาชีพ การเลือกใช้เทคโนโลยีและสารสนเทศมา

ใช้ในการดำเนินงาน ตลอดจนมีความสามารถพัฒนาการงานอาชีพไป

สู่เป้าหมายได้อย่างสมเหตุสมผล รวมทั้งการมีคุณธรรม จริยธรรมใน

การงานอาชีพนั้น ๆ

                        2.2 ประสบการณ์ในการพัฒนาคุณภาพชีวิต

ของตนเองและครอบครัว

                                เป็นการประเมินความรู้ ความสามารถและ

ทักษะที่เกิดจากประสบการณ์ของการดำเนินชีวิตที่สะท้อนให้เห็นว่า

เป็นผู้ที่มีความเข้าใจและเห็นคุณค่าของชีวิต ครอบครัว มีทักษะใน

การดำเนินชีวิต การมีสุนทรียภาพสามารถใช้ชีวิตอย่างมีความสุข มี

ทักษะในการเสริมสร้างสุขภาพ ทั้งทางกายและจิตใจ ตลอดจนยึด

หลักธรรมศาสนาที่ตนนับถือเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต

                         2.3 ประสบการณ์ในการพัฒนาสังคมและ

ชุมชน

                                เป็นการประเมินความรู้จากประสบการณ์

ชีวิตที่เกี่ยวกับสังคมรอบ ๆ ตัวและทักษะในการนำความรู้ ความ

สามารถที่มีมาใช้ในการดำเนินชีวิต ครอบครัว ให้มีความมั่นคง เข้ม

แข็ง อบอุ่น ตลอดจนนำศักยภาพของตนเองมาช่วยส่งเสริม

 สนับสนุนกิจกรรมที่เป็นประโยชน์แก่ชุมชนและสังคม เพื่อนำไปสู่

ความเข้มแข็งของชุมชนและสังคม ทั้งด้านอาชีพ ชีวิตความเป็นอยู่

 รวมทั้งส่งเสริมให้สังคมและชุมชนมีความกระตือรือร้นในการศึกษา

หาความรู้อย่างต่อเนื่อง

      วิธีการประเมินมิติด้านประสบการณ์

                        1.     ประเมินจากแฟ้มประมวลประสบการณ์โดยผู้

เข้าประเมินนำเสนอข้อมูลหลักฐานที่เป็นร่องรอยแสดงถึง

ประสบการณ์ด้านการพัฒนาอาชีพ การพัฒนาคุณภาพชีวิต การ

พัฒนาสังคมและชุมชน

                         2.     ประเมินโดยการสัมภาษณ์ เพื่อตรวจสอบข้อ

เท็จจริงต่าง ๆ ที่แสดงถึงการเป็นผู้มีประสบการณ์ในแต่ละด้านตามที่

เสนอในแฟ้มว่าเป็นจริงเพียงใด

  

                  การประเมินด้านความรู้และความคิด ทุกระดับการศึกษา

             1. รูปแบบการประเมิน ใช้วิธีการทดสอบใน 6 มาตรฐาน 

             2. กำหนดการทดสอบ ใช้เวลา 2 วัน